ریشه همبستگی ملی نروژی ها زیر ذره بین

زیرآسمان نروژ: بسیاری از مهاجران در نروژ و سایر کشورهای دنیا در مواجهه با فرهنگ و جامعه جدید میزبان روزانه با موضوعات مختلف و متنوع و چالش برانگیز زیادی در زندگی روزمره خود و یا خانواده شان روبرو می شوند که شاید پرداختن به همه آنها با توجه به تنوع در پس زمینه های فرهنگی و اجتماعی فردی و خانوادگی افراد مهاجر، نیاز به صرف زمان زیادی داشته باشد اما یک نکته ای که قصد داریم در اینجا آن را مطرح کنیم، موضوع مهم «همبستگی ملی» یا «اتحاد ملی» نروژی ها در مواجهه با موضوعات مختلف و متنوع فرهنگی و اجتماعی و سیاسی روزانه در نروژ است که برای افراد مهاجر با پیشینه زندگی میان مدت و بلند مدت در نروژ شاید بیش از هر موضوع دیگری در رفتار و واکنش توده جمعیت تجربه و احساس شود.

توجه داشته باشید که این مطلب با هدف ستایش صرف از فرهنگ جامعه جدید و به قولی به به، چه چه کردن از تمامی واقعیات موجود در زندگی در جامعه میزبان با نادیده انگاشتن تمامی ارزش های اجتماعی در جامعه افراد مهاجر در نروژ نوشته نشده است بلکه تنها تلنگری ست( دستکم به باور نگارنده این مطلب) به آنچه درنگ و تفکر در آن می تواند موجب رشد اجتماعی و فرهنگی توده مردم یک جامعه در رسیدن به هدفی متعالی و مشترک در بهبود و توسعه نگرش فکری در نسل های بعدی شود.

«قانون یانته»، نانوشته ای فرهنگی و غیر قابل چشم پوشی

اگر در نروژ زندگی می کنید، قطعا می دانید که در کشورهای اسکاندیناوی، قانون فرهنگی نانوشته ای وجود دارد به نام «قانون یانته» یا Janteloven. این قانون برای نخستین بار توسط یک نویسنده دانمارکی-نروژی به نام «آکسل ساندموسه» در رمانی به نام En flyktning krysser sitt spor در سال 1933 میلادی ابداع شد. این قانون که الگویی از نوع نگرش و رفتار افراد یک جامعه مبتنی بر موفقیت گروهی بجای موفقیت فردی ست تلاش می کند که ضمن احترام به حقوق فردی افراد در جامعه، فردگرایی در جهت پیشرفت های اجتماعی را در جامعه یک ضدارزش و تلاش گروهی در جهت رسیدن به اهداف مشترک را یک ارزش فرهنگی قلمداد کند. ذهنیتی که شاید امروزه به شکل باورنکردنی ای در پایه و اساس فکری بسیاری از مردم جوامع اسکاندیناوی ریشه دوانده است و تفکیک یا جدایی آن تقریبا دیگر امری محال بنظر می رسد.

این قانون شامل ده ماده قانونی ست که می گوید:

۱- تو نبایستی بر این باور باشی که کسی (فرد خاصی) هستی.

۲- تو نبایستی بر این باور باشی که از ما (فردی) بیشتر هستی.

۳- تو نبایستی بر این باور باشی که از ما باهوش تر هستی.

۴- تو نبایستی بر این باور باشی که از ما بهتر هستی.

۵- تو نبایستی بر این باور باشی که از ما بیشتر می دانی.

۶- تو نبایستی بر این باور باشی که از ما بالاتر هستی.

۷- تو نبایستی بر این باور باشی که از ما با لیاقت تر هستی.

۸- تو نبایستی به ما بخندی.

۹- تو نبایستی بر این باور باشی که کسی برای تو اهمیت (خاصی) قائل است .

۱۰- تو نبایستی بر این باور باشی که می توانی چیزی به ما یاد بدهی .

تاثیرات نگرش فکری بر اساس قانون یانته

نظام اجتماعی همگون و مقابله با شکاف طبقاتی و شکل گرفتن تبعیض های اجتماعی

طرفداران و موافقان قانون یانته که تعدادشان اصلا کم نیست معتقدند که ارزش موفقیت های گروهی (و بویژه در سطح ملی) دارای اهمیت بسیار بیشتر و به مراتب بهتر و موثرتری از موفقیت های فردی در سایه تلاش های انفرادی ست که به باور این گروه تلاش های انفرادی افراد در پیشبرد اهداف شان در نهایت به افزایش تبعیض های اجتماعی و شکل گرفتن تدریجی گروه های خاص و سرآمد یا به قول معروف «از ما بهترون» در جامعه می انجامد که برجسته شدن آنها و در نتیجه قدرت پیداکردن آنها در تصمیم گیری های بزرگ سیاسی و اجتماعی کشور می تواند دردسرساز شود.

توجه ویژه نظام های سیاسی و اجتماعی کشورهای اسکاندیناوی به مقوله برابری های اجتماعی و فراهم سازی بستری یکسان و یکپارچه برای تمامی آحاد یک جامعه برای بهره برداری یکسان از امکانات و تسهیلات رفاهی و اجتماعی کشور تنها بخشی از نتایج و تاثیرات نفوذ این نوع نگرش فکری در این جوامع شمال اروپاست. از دیدن کودکانی با لباس ها یا حتی مدل مویی تقریبا یکسان بگیرید تا با اسم کوچک صدا کردن افراد در محیط های اجتماعی، روابط غیرهرمی شکل در محیط کار، پرهیز از استفاده از القاب و برچسب های پروفسور، دکتر، مهندس و غیره… و تا برخورد قانون و مردم با بالاترین مقام سیاسی یک کشور در حد یک شهروند عادی و یک کارمند در خدمت جامعه که علیرغم هرگونه قدرت سیاسی و احترام اجتماعی، با کوچکترین اشتباه یا نافرمانی مدنی به سرعت و به کمک قدرت رسانه موجب رسوایی و استعفاء و دوری برای همیشه از کانون توجه آحاد مردم می شود.

شنیده شدن نظرات مختلف با رعایت حقوق فردی اما تصمیم گیری بر اساس اصول کار گروهی

یکی دیگر از بارزترین مصداق های چنین طرز تفکری را می توان در بیشتر تصمیم گیری های کلان اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشورهای اسکاندیناوی به وضوح مشاهده کرد. از اینکه از کودکی از سطح مهد کودک ها و مدارس ابتدایی به کودکان آموزش استقلال فردی در انجام امور شخصی روزانه و در عین حال شرکت در فعالیت های گروهی در قالب تورهای تفریحی در طبیعت یا شرکت در کارگاه های گروهی فنی و حرفه ای در سطح مدارس داده می شود بگیرید تا تصمیم گیری های بزرگ به شکل گروهی با درگیرکردن عامدانه افراد مختلف از بخش های مختلف در پیشبرد یک راهکار مشترک در محیط کاری و تا تصمیم گیری های ملی برای تعهد نسبت به یک پیمان یا پروژه ملی و برگزاری همه پرسی های متعدد برای پیوستن به اتحادیه اروپا یا اجرای یک پروژه بزرگ و هزینه بر عمرانی یا برگزاری مسابقات المپیک زمستانی با هزینه های گزافی که قرار است عمدتا از محل درآمد مالیاتی مالیات دهندگان به دولت تامین شود.

اعتماد مردم به دولت و افزایش روحیه انعطاف پذیری،همیاری و قدرت تاب آوری اجتماعی

حامیان قانون یانته معتقدند که اتحاد ملی در سایه اعتماد گسترده مردم به قانون و نهاد دولت بعنوان نهاد قانونگذار و حامی حقوق انسانی و اجتماعی مردم شکل می گیرد و شاید به همین دلیل باشد که شاید حتی در برخی از روندهای به ظاهر کند و بسیار محافظه کارانه اداری یا سیاسی کشور، کمتر نروژی را میبینید که در داخل یک صف یا یک جمع شکایتی علنی داشته باشد یا دستکم جرات این را پیدا کند که در برابر اکثریت موافق یا بدون نظر به فردگرایی و ایجاد جبهه ای کاملا مخالف و معترض و منتقد صرف (بدون ارائه راهکار عملی) بیاندیشد زیرا در گذر زمان و از کودکی به وی آموزانده شده است که نتیجه گیری و تصمیم گیری گروهی در جهت منافع مشترک گروهی در یک نظام مبتنی بر شایستگی افراد در احراز موقعیت های شغلی همواره از تصمیم گیری فردی که عموما با غرض ورزی و جبهه گیری ها در جهت منافع شخصی افراد توام است، مهمتر و مطمئن تر است و شاید هم از همین روست که خشم و عصبانیت های اجتماعی براحتی فرصت خودنمایی کردن پیدا نمی کند.

توجه به تنوع قومیتی در کشور و حقوق اجتماعی برابر آنها

مصداق دیگر این نوع نگرش گروهی که البته شاید کمی دیر بدست آمده باشد، متفاوت ندیدن تنوع های قومیتی در کشور و به زیر چتر گرفتن قومیت های کم جمعیت تر و جدا ندانستن آنها از سایر قومیت ها بواسطه محل زندگی یا میزان جمعیت یا نوع زبان آنهاست. همانگونه که می دانید، سامی ها یا مردم قوم سامی مردمان بومی ساکن منطقه قطبی در قسمت های شمالی کشورهای سوئد، نروژ، فنلاند و بخشی از خاک روسیه هستند که جزو قدیمی ترین مردمان ساکن اسکاندیناوی محسوب می شوند. نوع زندگی سامی ها عموما بر پایه دامداری، ماهیگیری، شکار و گله داری گوزن های شمالی ست. سامی ها طی سالهای متمادی در تاریخ کشورهای اسکاندیناوی مورد تبعیض های مختلف اجتماعی و رفتارهای تحقیرآمیز بواسطه سبک زندگی خود بودند اما سامی ها در گذر تاریخ همواره به زبان، اصالت و نوع زندگی سنتی و غیرمدرن خود پایبند ماندند. اگرچه سالها طول کشید تا تبعیض های اجتماعی بر علیه این قوم در شمال اروپا جای خود را به فرصت های برابر اجتماعی همانند دیگران بدهد اما امروزه کودکان در سرتاسر نروژ و سایر کشورهای اسکاندیناوی از زمان کودکی در ششم ماه فوریه هر سال با «روز ملی سامی ها» آشنا می شوند و فرهنگ و آداب و رسوم آنها از سطح مهد کودک ها و مدارس ابتدایی آموزش داده می شود. نروژ جزو نخستین کشورها پس از فنلاند بود که از دهه هشتاد میلادی به اینسو حقوق اجتماعی سامی ها را به رسمیت شناخت و تلاش هایی زیادی برای همگون سازی آنها در جامعه کرد. امروزه، در بسیاری از دانشگاههای کشورهای اسکاندیناوی رشته های تحصیلی به زبان سامی وجود دارد و آنها سالهاست که در این کشورها از حقوق اجتماعی برابر با دیگران برخوردار شده اند.

اصلاحیه قانون یانته

قانون یانته علیرغم همه قدمت و ریشه های عمیق آن در فرهنگ مردم کشورهای اسکاندیناوی که به برخی از مصادیق آن در بالا اشاره شد، در گذر زمان همواره مورد انتقادات زیادی حتی از سوی برخی از خود مردم اسکاندیناوی هم واقع شده است. از مهمترین و برجسته ترین این انتقادات، تحقیر و ناچیز شمردن بیش از حد موضوع فردیت و تضعیف شخصیت و عزت نفس فردی افراد در مواجهه با مسائل روز فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ست که به باور منتقدان این قانون موجب سرکوب خلاقیت های فردی و تضعیف روحیه ترقی و رقابت کردن در جهت موفقیت های فردی افراد به شکل نظام تلاش و پاداش فردی می شود. شاید از مهمترین مصداق های نتایج چنین نظام فکری بتوان به عدم پویایی جامعه، کاهش سن نیروی کار جوان و افزایش طیف افراد بازنشسته و وابستگی زودهنگام افراد به نظام رفاهی کشور اشاره کرد.

منتقدان قانون یانته بر این باور هستند که شما برای اینکه احساس بهتری نسبت به خودتان داشته باشید لزوما نیازی ندارید تا دیگران را به سمت پایین حرکت دهید بلکه اتفاقا بایستی بخشنده و سخاوتمند باشید و به همه بگویید که امکان موفقیت برای همه وجود دارد و در واقع سعادت بخشیدن به زندگی دیگران است که می تواند در نهایت موجب غنی شدن زندگی شخصی افراد شود. در واقع، این همان نگرشی ست که بجای استفاده از کلمه «نفرت» (با بار القایی منفی و ناخوشایند آن) معتقد به استفاده از کلمه «دوست نداشتن» (با بار القایی تنها نظر متفاوت داشتن از دیگران) است. براساس چنین نگرشی، این افراد معتقدند که زمان این فرا رسیده است که قانون یانته با توجه به گذر زمان به شکل زیر بروزسانی شود:

۱- تو بایستی بدانی که (برای خودت) کسی هستی.

۲- تو بایستی بدانی که به اندازه همه دیگران (فردی) بیشتر هستی.

۳- تو بایستی بدانی که به اندازه همه دیگران باهوش هستی.

۴- تو بایستی بدانی که به اندازه همه دیگران خوب هستی.

۵- تو بایستی بدانی که به اندازه همه دیگران می توانی بهتر باشی.

۶- تو بایستی بدانی که (برای چیزی) مناسب هستی.

۷- تو نبایستی به خودت بخندی .

۸- تو بایستی بدانی که دیگران برای تو اهمیت قائل هستند .

۹- تو بایستی بدانی که می توانی چیزی به دیگران یاد بدهی .

۱۰- تو بایستی بدانی که تو بهترین هستی چون (این) تویی که فقط خودت هستی .

نظر و دیدگاه شما چیست؟ شما می توانید برای بیان نظرات و دیدگاه های خودتان، آنها را با ما در صفحه «زیرآسمان نروژ» در شبکه مجازی «کلاب هاوس» به اشتراک بگذارید.

منابع و پیوندهای مربوط:

www.tribunezamaneh.com

www.idairenwesterhus.wordpress.com

صفحه اینستاگرام «زیرآسمان نروژ»

نگارش،تهیه و تنظیم: زیرآسمان نروژ

درصورتی که قصد به اشتراک گذاری این مطلب را دارید، لطفا مطلب را بدون ذکر منبع در جایی کپی نکنید. هرکدام از ما با رعایت حقوق نویسنده می توانیم به غنای فرهنگ «کپی رایت» در ایران کمک کنیم.